Οι παθήσεις του συμπλέγματος θηλής – θηλαίας άλω αλλά και των μειζόνων γαλακτοφόρων πόρων, που βρίσκονται πίσω από τη θηλή, είναι σχετικά συχνές και στις περισσότερες περιπτώσεις καλοήθεις. Μπορεί να εμφανίζονται με τις παρακάτω εικόνες:
– έκκριμα θηλής, δηλαδή υγρού που εκρέει από έναν ή περισσότερους πόρους της θηλής
– εισολκής της θηλής, δηλαδή απώλεια της φυσιολογικής της προπέτειας
– ερυθρότητα και επιδερμόλυση της θηλαίας άλω, ως επί εκζέματος
– περιθηλαίες φλεγμονές, με ήπια εικόνα, όπως μιας ψηλαφητής επώδυνης διόγκωσης ή και θορυβώδη εικόνα με συμπτώματα λοίμωξης, όπως ερυθρότητα, άλγος, οίδημα και συστηματικές εκδηλώσεις, όπως εμπύρετο.
Σε κάθε περίπτωση, εκτιμάται κλινικά και απεικονιστικά η πιθανότητα το σύμπτωμα να κρύβει κάποια κακοήθεια και αποφασίζεται η κατάλληλη προσέγγιση ανάλογα με την εικόνα: εάν κρίνεται αθώο είτε απεικονιστικά είτε μετά από κάποια μορφή βιοψίας, δεν επιβάλλεται περεταίρω χειρισμός. Εάν κρίνεται ύποπτο ή δημιουργεί συμπτώματα που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής της γυναίκας, ενδέχεται να πραγματοποιηθεί κάποιος χειρουργικός χειρισμός.
Έκκριμα θηλής
Οι περιπτώσεις στις οποίες το έκκριμα της θηλής οδηγεί σε χειρουργική επέμβαση είναι:
– όταν υπάρχει υπόνοια ότι κάποια προκαρκινική ή αρχόμενη καρκινική παθολογία εξελίσσεται μέσα στους πόρους, όπως ένα ενδοπορικό θήλωμα, έντονη υπερπλασία με πιθανότητα ατυπίας ή και ενδοπορικό In Situ Καρκίνωμα (DCIS)
-όταν κάποια παθολογική κατάσταση των πόρων επηρεάζει την ποιότητα ζωής της γυναίκας, όπως συνεχές, εμμένον και άφθονο έκκριμα , στο πλαίσιο μιας διάχυτης πορεκτασίας με συνιστώσα και φλεγμονής
Για το λόγο αυτό οι βασικές χειρουργικές επεμβάσεις είναι:
– πορεκτομή, όπου ανευρίσκεται ο πάσχον πόρος, είτε με έγχυση χρωστικής είτε με τη βοήθεια κατάλληλων οδηγών, και απομακρύνεται από το περιβάλλον υποθηλαίο σύστημα
– απολίνωση οπισθοθηλαίων πόρων, όταν αφαιρείται το σύνολο των μειζόνων γαλακτοφόρων πόρων καθώς πάσχουν από κοινού.
Και στις δύο περιπτώσεις τηρούνται βασικοί κανόνες χειρουργικής του μαστού:
– περιθηλαία τομή μικρής έκτασης
– στοχευμένη εκτομή ύποπτου πόρου με κατάλληλη σήμανση
– σύγκλειση δημιουργούμενου κενού και επανατοποθέτηση της θηλής στην κοίτη της
Η αποθεραπεία είναι γρήγορη και η ασθενής επιστρέφει γρήγορα στην καθημερινότητά της. Ο περεταίρω χειρισμός καθορίζεται από την τελική διάγνωση.
Εισολκή θηλής
Η θηλή βρίσκεται στο πιο προέχον σημείο του μαστού με σκοπό να συλλαμβάνεται εύκολα από το βρέφος και να επιτρέπει την κατευθυνόμενη δίοδο του γάλακτος από το μαστό στη στοματική κοιλότητα του μωρού. Είναι δηλαδή η τελική έξοδος ολόκληρου του συστήματος των γαλακτοφόρων πόρων, παράλληλα ωστόσο στηρίζεται σε αυτό το οπισθοθηλαίο σύστημα. Είναι δυνατό η στήριξη αυτή να μην είναι ομαλή και η θηλή να καθιζάνει προς το εσωτερικό του μαστού, δίνοντας την εικόνα της εισολκής. Οι λόγοι που μπορεί να συμβεί αυτό είναι:
– συγγενείς, δηλαδή από την καταβολή του αδένα οι σύνδεσμοι πίσω από τη θηλή είναι περισσότερο ισχυροί με αποτέλεσμα να μην της επιτρέπουν την ομαλή έγερσή της πάνω από το επίπεδο του μαστού, δημιουργώνττας πρόβλημα λειτουργικό από άποψη ευχέρειας θηλασμού αλλά και αισθητικό
– επίκτητες καταστάσεις, όπως πορεκτασία, δηλαδή εκφύλιση των πόρων, που οδηγεί σε διάταση και μείωση του μήκους τους, που με τη σειρά του έλκουν και τη θηλή, φλεγμονές ή και χειρουργικές επεμβάσεις
– κακοήθεια, που αναπτύσσεται οπισθοθηλαία, διαβρώνει και συρρικνώνει τους πόρους ή και όλο τον οπισθοθηλαίο ιστό, με αποτέλεσμα μόνιμη, μη αντιστρέψιμη καθήλωση της θηλής. Στην τελευταία περίπτωση, εκτός από την εισολκή της θηλής υπάρχει συνήθως και ψηλαφητή μάζα, οπότε η χειρουργική θεραπεία κατευθύνεται στην υποκείμενη κακοήθεια.
Στις δύο πρώτες περιπτώσεις, η χειρουργική επέμβαση έρχεται να λύσει ένα πρόβλημα καλόηθες, που όμως επηρεάζει την ποιότητα ζωής της ασθενούς. Για τη συγγενή εισολκή θηλής έχουν αναπτυχθεί διάφορες τεχνικές με στόχο την αισθητική αποκατάσταση. Περιλαμβάνουν μικρές τομές στη βάση της θηλής και τη διατομή των συνδέσμων που την καθηλώνουν με συνακόλουθη συρραφή της βάσεώς της σε νέα θέση ή ακόμη και τη χρήση συνθετικών μοσχευμάτων που δίνουν όγκο στη βάση της. Στις επίκτητες καταστάσεις ενδέχεται να αφαιρεθεί όλο το σύστημα των πόρων που πάσχει και με ογκοπλαστική τεχνική να ανακατασκευαστεί μία υγιής κοίτη από μαζικό παρέγχυμα, για τη νέα θέση της θηλής, που επίσης συρράπτεται με κατάλληλο τρόπο ώστε να είναι περισσότερο ανυψωμένη.
Έκζεμα θηλής- θηλαίας άλω
Η εικόνα του εκζέματος της θηλής δεν είναι συχνή αλλά πρέπει να εγείρει την υποψία μιας σχετικά σπάνιας κακοήθειας του συμπλέγματος θηλάς- θηλαίας άλω, της Νόσου Paget, που συνυπάρχει με καρκίνο και του μαζικού αδένα σε σημαντικό ποσοστό.
Η αντιμετώπιση στηρίζεται στην πλήρη διερεύνηση, απεικονιστική και ιστολογική με βιοψία του συμπλέγματος, ώστε να αποκλειστεί ή επιβεβαιωθεί η κακοήθεια και ακολούθως να καθοριστεί η θεραπεία: φαρμακευτική σε διάγνωση δερματικής νόσου και ογκολογική σε περίπτωση κακοήθειας.
