Η μασταλγία αποτελεί ένα κοινό κλινικό πρόβλημα καθώς οι περισσότερες γυναίκες θα αναφέρουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους πόνο στους μαστούς τους. Για τη σωστή αντιμετώπισή της ακολουθείται μεθοδικός έλεγχος με στόχο τη διευκρίνιση του πιθανού αιτίου και την αντίστοιχη θεραπεία.
Μορφές μασταλγίας
Διακρίνεται σε αληθή μασταλγία, όταν ο πόνος εντοπίζεται στο μαζικό παρέγχυμα και αντανακλαστική, όταν το άλγος προέρχεται από άλλο σημείο του σώματος και δίνει την εντύπωση ότι εντοπίζεται στο μαστό.
Αληθής μασταλγία
Διακρίνεται σε κυκλική και μη, ανάλογα με το χρόνο εμφάνισης κατά τη διάρκεια του εμμηνορυσιακού κύκλου. Η κυκλική εμφανίζεται κατά τη δεύτερη φάση του κύκλου, μετά δηλαδή την ωοθηλακιορηξία, και υφίεται με την έναρξη της εμμήνου ρύσεως. Η ποιότητα του πόνου χαρακτηρίζεται από αίσθημα τάσης και στους 2 μαστούς με συνοδό οίδημα αυτών και ευαισθησία στην άσκηση πίεσης. Θεωρείται ότι οφείλεται στην επίδραση των ωοθηκικών ορμονών που καθώς διεγείρουν τον αδένα προκαλούν ταυτόχρονα και οίδημα σε όλο το μαζικό παρέγχυμα αλλά και τους συνδέσμους του μαστού.
Η μη κυκλική μασταλγία εμφανίζεται σε διάφορες φάσεις του κύκλου καθώς και σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Συνήθως ο πόνος είναι εντοπισμένος σε συγκεκριμένη περιοχή του ενός μαστού και περιγράφεται με ποικίλους χαρακτήρες, όπως καυστικό, νυγμώδες, εν τω βάθει, με αντανάκλαση στη θηλή κ.α. Έχουν αναφερθεί ως αίτια οι διάφορες καταστάσεις εκφύλισης του μαζικού παρεγχύματος, όπως φλεγμονή και εκτασία των πόρων, ινοκυστικές αλλαγές και σκληρυντικές αλλοιώσεις, σε συνδυασμό με τις συνήθειες του ατόμου, όπως διατροφή (λήψη καφεΐνης και λιπαρών τροφών), συνθήκες αυξημένου άγχους, χρήση στηθόδεσμου με λανθασμένη εφαρμογή κ.α.
Αντανακλαστική μασταλγία
Είναι ο πόνος στο μαστό που προέρχεται από παθολογία σε άλλο σημείο του σώματος. Διακρίνεται και αυτό σε μυοσκελετικής αιτιολογίας, που είναι και πιο συχνό, και πιο σπάνια σπλαγχνικής. Οποιοδήποτε σημείο του θώρακα μπορεί να εκλύει μυοσκελετικό άλγος που αντανακλάται στο μαστό, όπως οι πλευρές και τα πλευρικά τόξα, οι στερνοχονδρικές αρθρώσεις και η σπονδυλική στήλη. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εντοπιστεί το ακριβές σημείο που πάσχει με κλινική εξέταση και ενδεχομένως κατάλληλη απεικόνιση και να αντιμετωπιστεί αντίστοιχα. Στη δεύτερη περίπτωση πάσχουν σπλάγχνα όπως η καρδιά και ο υπεζωκότας στο θώρακα ή το περιτόναιο της κοιλιάς (πχ χολοκυστίτιδα) και προκαλείται ένα ασαφές βύθιο άλγος με επέκταση στο μαστό. Στην περίπτωση αυτή συνυπάρχουν και άλλα σημεία που καθοδηγούν τη διάγνωση και την αιτιολογική αντιμετώπιση.
Αντιμετώπιση μασταλγίας
Στις περιπτώσεις αληθούς μασταλγίας δεν χρειάζεται εξειδικευμένη θεραπεία, πέρα από τον καθησυχασμό ότι δεν κρύβεται κάποια κακοήθεια. Εάν ο πόνος επιμένει, καταγράφεται η συχνότητα και η διάρκειά του για ένα μήνα και αν αποδειχθεί ότι επηρεάζεται η ποιότητα ζωής της ασθενούς τότε λαμβάνονται μέτρα είτε συντηρητικά είτε φαρμακευτικά, όπως
- Χρήση σωστού στηθόδεσμου
- Διατροφικές αλλαγές
- Βιταμίνη Ε
- Αναλγητικά
- Ορμονική θεραπεία
Στις περιπτώσεις αντανακλαστικής μασταλγίας είναι απαραίτητη η ανεύρεση του πραγματικού αιτίου και η στοχευμένη αντιμετώπιση.