Παράγοντες Κινδύνου για Καρκίνο του Μαστού

Η επιδημιολογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη ανθρώπινων πληθυσμών και την εμφάνιση παθήσεων σε αυτούς. Παρατηρεί διαφορές, τις καταγράφει με μετρήσιμο τρόπο και αναλύει με τη βοήθεια της στατιστικής τα δεδομένα ώστε να καταλήξει σε πιθανές αιτιολογικές σχέσεις μεταξύ νόσων και καταστάσεων που τις προκαλούν με στόχο την πρόληψη και την αιτιολογική αντιμετώπιση αυτών.

Ως Παράγοντες Κινδύνου (Risk Factors) ανάπτυξης μια νόσου χαρακτηρίζονται καταστάσεις που παρατηρούνται πιο συχνά σε άτομα που νόσησαν από την υπό μελέτη νόσο σε σύγκριση με άτομα που δεν δέχονται την επίδραση αυτών των καταστάσεων. Επιπλέον, προσδιορίζονται και παράγοντες που ενδέχεται να έχουν ευεργετική επίδραση, δηλαδή να μειώνουν την πιθανότητα μιας νόσου. Πιο συγκεκριμένα, εάν χαρακτηρίζουμε τον κίνδυνο μιας μέσης πληθυσμιακής ομάδας να νοσήσει από μία πάθηση ίση με 1, κάθε παράγοντας που αυξάνει αυτό τον κίνδυνο περισσότερο από 1 (π.χ. 1,2) θεωρείται επιβαρυντικός ενώ αντίθετα οι παράγοντες που τον κατεβάζουν κάτω από το 1 (π.χ. 0,8) θεωρούνται ευεργετικοί. Είναι λογικό ότι όσο πιο υψηλός είναι ένας Παράγοντας Κινδύνου (π.χ. 2) τόσο ισχυρότερη είναι η επίδραση που ασκεί στην πιθανότητα ενός ατόμου να νοσήσει από τη συγκεκριμένη νόσο.
Για τον καρκίνο του μαστού έχουν προσδιοριστεί με βεβαιότητα αρκετοί τέτοιοι παράγοντες. Για παράδειγμα, περίπου το ένα τρίτο των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών με καρκίνο του μαστού πιστεύεται ότι προέρχεται από παράγοντες συμπεριφοράς που μπορούν να τροποποιηθούν, όπως παχυσαρκία, σωματική αδράνεια, χρήση συνδυασμένων ορμονών οιστρογόνου και προγεστίνης, κατανάλωση αλκοόλ και μη θηλασμού. Επίσης, πολλοί παράγοντες κινδύνου φαίνεται να σχετίζονται με τη διάρκεια έκθεσης του μαζικού αδένα σε ορμόνες. Παρόλα αυτά, αρκετοί παράγοντες κινδύνου μας διαφεύγουν ακόμα, ειδικά για πιο ιδιαίτερες μορφές καρκίνων του μαστού με βάση τη σύγχρονη μοριακή ταξινόμησή τους, όπως οι τριπλά αρνητικοί.

Παράγοντες που δεν σχετίζονται με τον Καρκίνο του Μαστού

Διακοπή κύησης

Μελέτες στο παρελθόν συσχέτισαν τις διακοπές κύησεις (αυτόματες και τεχνητές) με αυξημένο κίνδυνο. Αυτές αποδείχθηκαν μεθοδολογικά λανθασμένες και καμία μέχρι τώρα δεν έχει επιβεβαιώσει αυτά τα ευρήματα.

Στηθόδεσμος, Αποσμητικά, Βαφές μαλλιών

Δεν υπάρχει κανένα επιστημονικό δεδομένο που να στηρίζει τη σχέση των παραπάνω με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.

Ενθέματα σιλικόνης

Δεν έχει αποδειχθεί καμία επίδραση στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού από τη χρήση ενθεμάτων. Τα τελευταία σχετίζονται με μια σπάνια μορφή λεμφώματος (Anaplastic Large Cell Lymphoma). Η βασική επίδραση των ενθεμάτων έχει να κάνει με τη δυσκολία απεικόνισης του αδένα στο μαστογραφικό έλεγχο.

Τελική ταξινόμηση

Με βάση τα παρακάτω οι παράγοντες κινδύνου ταξινομούνται σε 3 κατηγορίες:

– πολύ ισχυροί (> 4): ηλικία άνω των 65 ετών, πυκνοί μαστοί, ιστορικό καρκίνου του μαστού σε ηλικία < 40 ετών, βιοψία με ατυπία, DCIS, LCIS, γνωστή γενετική μετάλλαξη σε BRCA 1 / 2, ακτινοβολία θώρακα σε νεαρή ηλικία, 2 ή περισσότεροι α’ βαθμού συγγενείς με καρκίνο μαστού σε ηλικία < 50 ετών.

– μέτριοι (2-4): ιστορικό καρκίνου του μαστού σε ηλικία > 40 ετών, 1 α’ βαθμού συγγενής με καρκίνο του μαστού, υψηλά επίπεδα οιστρογόνων μετεμμηνοπαυσιακά

– χαμηλοί (< 2): κατανάλωση αλκοόλ, Εβραϊκή καταγωγή Ashkenazi, έκθεση με διαιθυλοστιλβεστρόλη, πρώιμη εμμηναρχή (<12 ετών), καθυστερημένη εμμηνόπαυση (> 55 ετών), μη κύηση ή ηλικία πρώτης πλήρους κύησης > 30 ετών, μη θηλασμός, ύψος, υψηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, παχυσαρκία (μετεμμηνοπαυσιακή) / αύξηση βάρους, ατομικό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών, καλοήθης υπερπλαστική νόσος χωρίς ατυπία, πρόσφατη και μακροπρόθεσμη θεραπεία υποκατάστασης HRT, πρόσφατη χρήση αντισυλληπτικών.