Η συστηματική θεραπεία χορηγείται στο πλαίσιο της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, για την αντιμετώπιση των καρκινικών κυττάρων σε όλο το σώμα, ενώ φαίνεται να έχει δράση και στο μαστό αλλά και στους λεμφαδένες. Τρεις διαφορετικοί τύποι συστηματικών θεραπειών χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια:
- Χημειοθεραπεία
- Αντιοιστρογονική θεραπεία
- Στοχευμένη θεραπεία
Η επιλογή της χορήγησης και του είδους της συστηματικής θεραπείας στηρίζεται σε επιμέρους παραμέτρους, όπως:
– το στάδιο της νόσου, με βάση το μέγεθος της πρωτοπαθούς εστίας, την ύπαρξη διηθημένων λεμφαδένων και την παρουσία ή όχι απομακρυσμένων μεταστάσεων
– τη βιολογική συμπεριφορά της νόσου, με βάση την έκφραση υποδοχέων, τη διαφοροποίηση του καρκινώματος και την ένταση του κυτταρικού του πολλαπλασιασμού αλλά και τα τελευταία χρόνια, τη γονιδιακή του υπογραφή
– τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ασθενούς (ηλικία, συνοδά νοσήματα, φαρμακευτική αγωγή, προηγηθείσες θεραπείες, επιθυμίες)
– τις υπάρχουσες δυνατότητες του συστήματος υγείας
Στόχοι Συστηματικών Θεραπειών
- Σε πρώιμη νόσο, η χορήγηση συστηματικής θεραπείας στοχεύει στη μείωση της πιθανότητας υποτροπής της νόσου, τόσο τοπικά όσο και συστηματικά, μετά την ολοκλήρωση της χειρουργικής θεραπείας. Είναι η λεγόμενη επικουρική θεραπεία. Σε ένα πρώιμο καρκίνωμα, η πιθανότητα υποτροπής θεωρείται υψηλή όταν:
- το καρκίνωμα είναι μεγαλύτερο από 2 εκ ή έχει διηθήσει 1- 3 λεμφαδένες
- είναι χαμηλής διαφοροποίησης και υψηλού κυτταρικού πολλαπλασιασμού
- έχει επιθετικό μοριακό προφίλ (ασθενής ή αρνητική έκφραση οιστρογονικών υποδοχέων, έκφραση υποδοχέα Her2 ή καμιά έκφραση υποδοχέων)
- έχει υψηλό σκορ υποτροπής σε γονιδιακή υπογραφή που έχει διενεργηθεί
- η ασθενής είναι νεαρής ηλικίας (κάτω των 40 ετών)
- η χειρουργική εκτομή ήταν οριακή (κοντινά χειρουργικά όρια)
- Σε προχωρημένη τοπικά νόσο ή πολύ επιθετική βιολογικά, η πιθανότητα τοπικής και συστηματικής υποτροπής μετά την αρχική θεραπεία θεωρείται υψηλή, οπότε η συστηματική θεραπεία κρίνεται αναπόδραστη. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, όλο και πιο συχνές τα τελευταία χρόνια, χορηγείται προεγχειρητικά με στόχο τη μείωση του καρκινικού φορτίου, ώστε να γίνει δυνατή η θεραπευτική χειρουργική επέμβαση και επιπλέον τον έλεγχο της ανεξέλεγκτης διασποράς. Είναι η λεγόμενη εισαγωγική ή νέο-επικουρική θεραπεία.
- Σε μεταστατική νόσο, η συστηματική θεραπεία είναι η πρώτη γραμμή θεραπείας καθώς η νόσος εξ ορισμού έχει απομακρυνθεί από την αρχική της εστία, με στόχο να μειώσει την ταχύτητα αύξησης του καρκινικού φορτίου. Καθώς τα καρκινικά κύτταρα στο στάδιο αυτό αναπτύσσουν αντοχή στα εκάστοτε φάρμακα και διαφεύγουν κάποια στιγμή του ελέγχου, πολλαπλές θεραπείες εναλλάσσονται διαδοχικά, ανάλογα και με τα χαρακτηριστικά των μεταστάσεων (οστικές, σπλαγχνικές), την έκταση αυτών (ολιγομεταστατική- πολλαπλών εστιών), την αρχική ανταπόκριση αλλά και την ταχύτητα ανάπτυξης αντοχής. Γνώμονας είναι η επιμήκυνση της επιβίωσης με όσο το δυνατό καλύτερη ποιότητα ζωής.
