Το συμπέρασμα επιβεβαιώνεται από κάθε νέα έρευνα: οι άνθρωποι που περιγράφουν τον εαυτό τους ως ευτυχισμένο τείνουν να έχουν λιγότερα προβλήματα υγείας, χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Τι γίνεται όμως με όσους δεν είναι εκ φύσεως χαρούμενοι άνθρωποι; Είναι δυνατόν να είμαστε ευτυχισμένοι, ειδικά σε δύσκολες περιόδους;
Είναι αποδεδειγμένο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να αυξήσουν την ευτυχία τους. «Έρευνες δείχνουν ότι, κατά μέσο όρο, το 50% του γενικού επιπέδου ευτυχίας των ανθρώπων καθορίζεται από τη γενετική. Ωστόσο, το 40% της ευτυχίας καθορίζεται από εμάς τους ίδιους, ενώ το υπόλοιπο 10% εξαρτάται από τις περιστάσεις. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν δεν θεωρούμε τον εαυτό μας ευτυχισμένο, έχουμε τη δύναμη να τον αλλάξουμε», λέει ο Dr Robert Waldinger, διευθυντής της Μελέτης για την Ανάπτυξη Ενηλίκων του Χάρβαρντ, που είναι η μακροβιότερη μελέτη για την ευτυχία. Ακόμα και για τον πιο χαρούμενο άνθρωπο είναι μια πρόκληση να παραμένει συνεχώς αισιόδοξος. Η ευτυχία, όπως και κάθε πτυχή της ευεξίας, είναι μια συνεχής διαδικασία σε εξέλιξη. Ανεξάρτητα από την τρέχουσα κατάσταση της ευτυχίας μας, υπάρχουν τρόποι να τονώσουμε τη θετική οπτική μας και να βελτιώσουμε την ψυχική και σωματική μας υγεία. Αυτές είναι μερικές στρατηγικές που μπορούμε να δοκιμάσουμε.
«Φοράμε» πιο συχνά το χαρούμενο πρόσωπό μας
Ερευνητές συνέκριναν δεδομένα από 138 μελέτες, στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 11.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, για να εξετάσουν το πώς οι εκφράσεις του προσώπου επηρεάζουν τα συναισθήματα. Διαπίστωσαν ότι το χαμόγελο κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν πιο ευτυχισμένοι, όπως το σφίξιμο τους κάνει να νιώθουν πιο θυμωμένοι και τα συνοφρυωμένα φρύδια τους κάνει να αισθάνονται πιο λυπημένοι. Από ότι φαίνεται το πρώτο μικρό βήμα προς την ευτυχία γίνεται με το να της χαμογελάμε συχνότερα.
Μένουμε «συνδεδεμένοι»
Η μελέτη του Χάρβαρντ με επικεφαλής τον Dr Waldinger απέδειξε ότι υπάρχει μια ισχυρή σχέση ανάμεσα στην ευτυχία και στην ύπαρξη στενών σχέσεων με την οικογένεια και τους φίλους. «Οι στενές προσωπικές σχέσεις δημιουργούν συναισθηματική διέγερση, η οποία είναι μια αυτόματη ενίσχυση της καλής διάθεσης. Από την άλλη, η απομόνωση είναι πηγή δυστυχίας», λέει ο Dr Waldinger.
Προσφέρουμε και προσφερόμαστε
Ο εθελοντισμός δίνει σκοπό στη ζωή μας και αυτό βελτιώνει αποδεδειγμένα τη διάθεσή μας. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το αποτέλεσμα του εθελοντισμού είναι ιδιαίτερα ισχυρό σε ενήλικες άνω των 70 ετών.
Βάζουμε τις πράξεις καλοσύνης στο πρόγραμμά μας
Μία ιδέα είναι να επιλέγουμε μια μέρα σε τακτικά χρονικά διαστήματα και να επικεντρωνόμαστε στο να κάνουμε πράξεις καλοσύνης προς τους άλλους. Ακόμα και η διαδικασία αναζήτησης της καλής πράξης που μπορούμε να κάνουμε μπορεί να έχει σημαντική επίπτωση στα επίπεδα της προσωπικής μας ευτυχίας.
Αναζητάμε το παιδί που έχουμε μέσα μας
Πολύ συχνά, καθώς μεγαλώνουμε, ξεχνάμε τα μικρά πράγματα που μας έκαναν χαρούμενους. Ας θυμηθούμε τα χόμπι, τα παιχνίδια, τα αθλήματα ή τα άλλα ενδιαφέροντα που έδιναν χαρούμενες νότες στη νεότητά μας, ας τα προσαρμόσουμε στο σήμερα και ας αφεθούμε να διασκεδάσουμε.
Αγοράζουμε χρόνο!
Μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που ξοδεύουν χρήματα σε πράγματα ή υπηρεσίες που τους εξοικονομούν χρόνο δηλώνουν πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή. Για παράδειγμα, οι 2-3 ελεύθερες ώρες που κερδίζετε δίνοντας τα ρούχα σας για σιδέρωμα ανεβάζουν το δείκτη της ευτυχίας σας περισσότερο από το να αποκτήσετε ένα καινούριο φουλάρι. Το αξιοσημείωτο είναι πως το συμπέρασμα ότι ο ελεύθερος χρόνος προσφέρει χαρά προκύπτει σε όλους, ανεξάρτητα από το εισόδημα του καθενός.
Επενδύουμε σε εμπειρίες
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο τα χρήματα μπορούν να αγοράσουν την ευτυχία είναι μέσω εμπειριών ζωής. Δεν χρειάζεται να είναι κάποια μεγάλη περιπέτεια. Για παράδειγμα, ένα δείπνο σε ένα διαφορετικό από τα συνηθισμένα εστιατόρια, η επίσκεψη σε μια γκαλερί, ένα βράδυ σε stand up comedy, μία εκδρομή πεζοπορίας, η συμμετοχή σε μία ερασιτεχνική θεατρική ομάδα, «καν’ το μόνος σου» κατασκευές, τα μαθήματα μαγειρικής τροφοδοτούν με ευτυχία τη ζωή μας. Οι εμπειρίες που δημιουργούν χαρούμενες αναμνήσεις έχουν μακροπρόθεσμη επίπτωση στο δείκτη της ευτυχίας μας συγκριτικά με την αγορά υλικών αγαθών.
Κάνουμε παρέα με χαρούμενους ανθρώπους
Η ευτυχία μπορεί να είναι μεταδοτική. Είναι πολλές οι μελέτες που έχουν διαπιστώσει ότι η ευτυχία εξαπλώνεται μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Τα αισιόδοξα συναισθήματα προκαλούν αλυσιδωτές αντιδράσεις: εμείς «κολλάμε» την ευτυχία και με τη σειρά μας τη μεταδίδουμε στις επαφές μας και εκείνοι σε άλλους κτλ. Μία ακόμα αισιόδοξη είδηση; Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η λύπη δεν εξαπλώνεται τόσο γρήγορα όσο η ευτυχία.
Επιδιώκουμε την έκθεσή μας στο πράσινο!
Μια μεγάλης κλίμακας διαδικτυακή μελέτη εξέτασε τους αστικούς χώρους πρασίνου και την επίδρασή τους στους πολίτες σε 90 πόλεις παγκοσμίως. Όπως αποδείχθηκε, η ευτυχία των ανθρώπων συσχετίστηκε με την ποσότητα αστικού πρασίνου της περιοχής τους, όπως πάρκα, κήποι και ποτάμια, ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση τους. Γιατί να μη δοκιμάσουμε να δούμε αν και η δική μας έκθεση στο πράσινο έχει παρόμοιο αποτέλεσμα; Κι πριν βιαστούμε να απογοητευτούμε από την έλλειψη του στην περιοχή μας, ας σκεφτούμε ότι η κηπουρική αποδεδειγμένα βελτιώνει τη συναισθηματική ευεξία, ενώ το ίδιο κάνουν και οι εκδρομές στη φύση.
Κάνουμε αλλαγές
Οι άνθρωποι νιώθουν πιο ευτυχισμένοι όταν έχουν μεγαλύτερη ποικιλία στις καθημερινές τους συνήθειες, σύμφωνα με μελέτη του 2020 από το Nature Neuroscience. Ακόμη και μικρές αλλαγές μπορούν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο. Σύμφωνα με την έρευνα, ακόμα και μικρές αλλαγές στο καθημερινό μοτίβο δραστηριοτήτων ενός ανθρώπου —όπως η δοκιμή ενός νέου προγράμματος άσκησης, η ακρόαση podcast μερικές ημέρες αντί για μουσική, μία νέα διαδρομή προς το γραφείο ή ένα νέο χτένισμα, μπορεί να κάνει τη ζωή μας πιο ενδιαφέρουσα.
Δείχνουμε ευγνωμοσύνη
Αφιερώνουμε χρόνο για να θυμόμαστε πράγματα για τα οποία είμαστε ευγνώμονες. Θα μπορούσε να είναι κάτι που συνήθως θεωρούμε δεδομένο (π.χ. το ότι έχουμε στέγη ή μια υποστηρικτική οικογένεια ή ένα ποδήλατο ή μια κολλητή ή την υγεία μας), αλλά και κάτι πολύ πιο απλό, όπως το ότι δεχτήκαμε ένα εγκάρδιο κομπλιμέντο ή ότι διαβάσαμε ένα ενδιαφέρον βιβλίο ή ότι ζούμε σε μια χώρα που έχει τους περισσότερους μήνες καλοκαίρι!