Το ανθρώπινο γάλα είναι η ιδανική τροφή κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους ζωής για όλα τα βρέφη, τόσο τα τελειόμηνα, όσο και πρόωρα, καθώς περιέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την υποστήριξη της ανάπτυξής τους.
Τα οφέλη του θηλασμού για το βρέφος
- Αντισώματα (ανοσολογικοί παράγοντες) που προστατεύουν από τη μόλυνση, όπως λοιμώξεις της αναπνευστικής οδού και λοιμώξεις του αυτιού
- Προστασία από διαταραχές του γαστρεντερικού σωλήνα, αλλεργικές παθήσεις, παχυσαρκία, διαβήτη, σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου, παιδική λευχαιμία
- Μειωμένα ποσοστά κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών
Τα οφέλη του θηλασμού για τη μητέρα
- Πιο γρήγορη σύσπαση της μήτρας και επιστροφή στο φυσικό της μέγεθος, με μειωμένη αιμορραγία κατά τη λοχεία
- Αυξημένη απώλεια βάρους μετά τον τοκετό
- Μειωμένη επιλόχεια κατάθλιψη
- Μείωση κινδύνου καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών
- Μείωση κινδύνου για την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2
- Ευκολία και εξοικονόμηση οικονομικών πόρων
- Λιγότερες ημέρες εργασίας λόγω ασθένειας παιδιού
Οι θηλάζουσες μητέρες ενθαρρύνονται να ακολουθούν μια υγιεινή διατροφή και να αποφεύγουν τη χρήση καπνού και ουσιών που εκκρίνονται στο μητρικό γάλα
Αντενδείξεις για τον θηλασμό
Ορισμένες καταστάσεις της μητέρας ή / και του βρέφους μπορεί να κάνουν το θηλασμό μη επιθυμητό ή και απαγορευμένο.
Οι μητρικές συνθήκες που μπορεί να αποκλείσουν τον θηλασμό περιλαμβάνουν:
- Λοιμώξεις της μητέρας, όπως από τους ιούς HIV και HTLV1, βρουκέλλωση, φυματίωση, έρπης ζωστήρ στο μαστό κ.α.
- Λήψη εξαρτησιογόνων ουσιών, όπως αλκοόλ και οπιοειδή
- Φάρμακα με πιθανή επίδραση στο έμβρυο, όπως χημειοθεραπευτικά, ραδιενεργά υλικά, αμφεταμίνες (φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την τόνωση του κεντρικού νευρικού συστήματος), εργοταμίνες (φάρμακα για την ημικρανία), στατίνες (φάρμακα χοληστερόλης)
Επίσης, ορισμένες καταστάσεις του βρέφους ενδέχεται να αποκλείσουν τον θηλασμό, όπως:
- Μεταβολικές διαταραχές, όπως γαλακτοζαιμία και φαινυλοκετονουρία
- Ανατομικές βλάβες του στόαμτος που εμποδίζουν μηχανικά το θηλασμό, όπως σχιστίες
Προβλήματα κατά τον Θηλασμό
Υπερπλήρωση μαστών: από υπερπαραγωγή γάλακτος ή ατελή αποχέτευση αυτού. Οι μαστοί διογκώνονται, είναι σκληροί και επώδυνοι. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει συντηρητικά μέτρα, όπως μάλαξη των μαστών και προσπάθεια για εκκένωση σε κάθε θηλασμό, ψυχρά επιθέματα και ήπια αναλγητικά. Συνήθως η κατάσταση λύεται εντός 24-48 ωρών.
Τραύμα Θηλών: από λανθασμένη τεχνική θηλασμού με κακή τοποθέτηση του βρέφους ή ισχυρή άντληση του γάλακτος με θήλαστρο. Οι θηλές είναι αιμορραγικές, επώδυνες, εύθρυπτες και κινδυνεύουν από μόλυνση. Θεραπευτικά χρησιμοποιείται το ίδιο το μητρικό γάλα ή συνθετική λιπαντική ουσία, η λανολίνη. Ταυτόχρονα, βοηθούν οι συχνές πλύσεις με νερό και όχι σαπούνι και η χρήση προστατευτικών επιθεμάτων των θηλών.
Μαστίτιδα: λόγω λοίμωξης του μαστού από μικροβιακούς παράγοντες του δέρματος που εισέρχονται από την ανοιχτή θηλή. Εκδηλώνεται με τοπικά φαινόμενα, όπως ερυθρότητα, οίδημα και άλγος όλου του μαστού και αιματηρή ή πυώδη έκκριση από τις θηλές ή και συστηματικά φαινόμενα λόγω μικροβιαιμίας, όπως πυρετός με ρίγος. Για την αντιμετώπιση είναι σημαντική η διατήρηση της αποχέτευσης του γάλακτος και τα αντιβιοτικά μαζί με ψυχρά επιθέματα
Ανεπαρκής παροχή γάλακτος: επειδή η προσφορά γάλακτος ποικίλλει από γυναίκα σε γυναίκα και ανάμεσα στις εγκυμοσύνες στην ίδια γυναίκα ενώ επιπλέον ποικίλλουν και οι ανάγκες των βρεφών, ως ανεπαρκής ορίζεται η παροχή γάλακτος από τη μητέρα που δεν αρκεί για να υποστηρίξει την ανάπτυξη του βρέφους της αυτόνομα. Μπορεί να οφείλεται πρωτογενώς σε ανεπαρκή παραγωγή γάλακτος ή στην ατελή εκκένωση του μαστού, με αποτέλεσμα τη δευτερογενώς μειωμένη παραγωγή γάλακτος. Αίτια ανεπαρκούς παραγωγής γάλακτος θεωρούνται η κόπωση και η ανεπαρκής πρόσληψη υγρών και διατροφικών στοιχείων από τη θηλάζουσα ενώ κακή τεχνική θηλασμού οδηγεί σε καταστολή της παραγωγής λόγω ατελούς εκκένωσης. Για την αντιμετώπιση συστήνονται ανάπαυση και περισσότερες ώρες ύπνου, υγιεινή διατροφή και επαρκής πρόσληψη υγρών, αύξηση του θηλασμού (συνεδρίες και διάρκεια) και αποφυγή συμπληρωμάτων που ενδέχεται να μειώσουν τη ζήτηση μητρικού γάλακτος.